معرفی مختصر سردردی‌های شایع

چاپ

منبع: وبسایت‌های صحت و داکتران بدون مرز  

مقدمه، ویرایش، و اضافات: اسماعیل درمان

  سردردی یکی از شایع‌ترین مشکلات و یکی از دلایل عمده مراجعه به داکتر و شفادهندگان محلی است. سردردی‌ها بصورت کل به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول سردردی‌های اند که بخشی از یک مریضی اند و بعبارتی یک نشانه/عرض مریضی اند. از امراض ساده چون زکام/ سرماخوردگی گرفته تا امراض خطرناکی چون التهاب پرده‌های مغز (مننژیت) همراه با سردردی اند. البته نوعیت درد، شدت، و دوام آن نظر به نوع مریضی متفاوت است که باید به دقت بررسی شده و از مراجعه‌کننده سوال شود. دسته دوم سردردی‌های اند که خود بصورت یک مریضی مستقل تبارز می‌کنند و نشانه‌ی یک مریضی دیگر نیستند. این نوع سردردی‌ها نیز شایع بوده، بخصوص بعضی از آنها که در هنگام بروز استرس‌های فردی و اجتماعی شدت بیشتری می‌گیرند.  درینجا به همین نوع سردردی‌ها تمرکز شده است.

سردردی‌های تنشی یا Tension Headaches

این نوع سردردی‌ها را که بسیار شایع نیز هستند، سردردی‌های استرسی هم می‌نامند و با وجود آن که محققان هنوز نتوانسته اند رابطه مستقیمی بین استرس و بروز این نوع سردردی‌ها بیابند، اما همچنان معتقدند که این سردردی‌ها از کار زیاد و استرس ناشی‌ می‌شوند و یکی از دلایل اساسی مراجعه بسیاری از مریضان به کلینیک‌ها همین نوع سردردی است. در بیشتر واقعات، ناحیه پس سر درد می‌کند و در مواردی پیشانی یا کل سر. سردردی‌های تنشی، هم به شکل پراکنده و نامنظم بروز می‌کنند وهم ‌به شکل مزمن‌ وحاد گریبان افراد را می‌گیرد.

فرد مبتلا درد را مثل یک فشار سبک و در عین حال ملایم احساس کرده، سنگینی و به‌هم‌فشردگی از دو طرف سر عارض می‌شود. این درد می‌تواند بصورت دوره ای (کمتر از 15 روز در ماه) و یا مزمن (بیشتر از 15 روز در ماه) و هر حمله سردردی کمتر از ۳۰ دقیقه تا چندین روز ادامه داشته باشد. برای تداوی سردردی‌های پراکنده و نامنظم معمولاً می‌توان از دواهای مسکن استفاده کرد. علاوه بر آن، سرد و گرم کردن پیشانی به کمک یک دستمال یا ماساژ آرام شقیقه می‌تواند تاثیر بسزایی در تسکین این نوع سردردی داشته باشد.

تجربه نگارنده این است که یک تعداد زیادی از مراجعینی که از اختلالاتی چون اضطراب و افسردگی رنج می‌برند، از سردردی های تنشی نیز شکایت می‌کنند، که در آنصورت تجویز مسکن نیازی نیست، چون با تداوی اضطراب یا افسردگی که مشکل اصلی است، سردردی نیز تداوی می‌گردد. تنها در بعضی موارد که سردردی با تجویز ادویه مناسب افسردگی و اضطراب تداوی نگردد، در آنصورت میتوان از مسکن برای کاهش سردردی استفاده کرد.

 به عبارت دیگر، خستگی زیاد، گرسنگی، فشار روانی، مشکلات خانوادگی، آمادگی برای امتحان، از دست دادن شغل، نداشتن وقت برای استراحت کافی، شروع یک وظیفه جدید، درگیر بودن با چندین فعالیت و مسایل مشابه در بروز سردرد تنشی نقش دارند. بنابرین، در صورتیکه به داکتر یا یک کارمند صحی مراجعه می‌کنید، این مسایل را نیز در جریان بگذارید، چون در آنصورت سیر تداوی کاملا فرق خواهد کرد.

سردردی‌های میگرن (یا مایگرین) Migraine Headaches

این نوع سردردی‌ها درد شدیدی را سبب می‌شوند. میگرن سردردی شدید و گذرایی است که گاه در یک قسمت سر پدید می‌آید. به این علت آن را میگرن می‌گویند که معنی‌اش درزبان یونانی (نیمه سر) است. به طور معمول سردردهای میگرنی با یک دوره مقدماتی آغاز می‌شود که طی آن شخص به شیوه غیرعادی احساس خستگی وکسالت می‌کند. به دنبال این حالت، دلبدی، استفراغ، اختلالات بینایی و اغلب بیزاری از نور”ترس از نور/فوتوفوبیا” به وجود می‌آید.

این دوره مقدماتی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و متعاقب آن سردردی بروز می‌کند. امکان دارد سردردی به اشکال گوناگون ظاهر شود و حمله سردردی از یک شخص تا شخص دیگر متفاوت باشد. با این حال به مرور زمان مریضان می‌توانند نوع سردردی را از روی علایم مقدماتی پیش‌بینی کنند. دردی که با میگرن همراه است به خاطر تعبیر غلط مغز از پیام های است که دریافت می کند (و همچنان توسع یافتن رگهای خون که البته درین مورد اختلاف نظر وجود دارد)

در حقیقت افراد مبتلا به میگرن نمی‌توانند به خوبی در برابر محرک‌های طبیعی از قبیل نور، صدا و حتی علایم درد واکنش نشان بدهند و در نتیجه میزان درد شدت می‌یابد.

با اسکن مغز معلوم گردیده است در هنگام بروز میگرن، فعالیت‌های ساقه مغز نیز غیرطبیعی می‌شود. ساقه مغز به ناحیه‌ای از مغز گفته می‌شود که کنترل واکنش‌های مربوط به گرسنگی و تنفس را برعهده دارد. این ناحیه همانند فیلتر عمل می‌کند و موجب می‌شود افراد پیامها (سیگنال‌های) ناخواسته یا مزاحم مثل صداهای اضافی را از خود دور کنند. هنگامی که ساقه مغز خوب عمل نکند این سیگنال‌ها به سمت مغز هجوم می‌برند و موجب پرشدن از بارهای اضافی می‎شوند. این فرضیه این امکان را به مریضان می‌دهد تا از تجویزهای خلاقانه داکتر معالج خود استفاده کنند.

به نظر می‌رسد دواهای ضدتشنجی که به منظور جلوگیری از حمله صرع (اپی‌لپسی) ‌توسط مریضان مبتلا به صرع مصرف می‌شود، می‌تواند آن دسته از حجرات عصبی را که موجب بروز میگرن می‌شود، غیرفعال کند. فیصدی زیادی از مریضان مبتلا به میگرن شدید از این دواها استفاده می‌کنند. این دواها البته عوارض جانبی مثل خستگی، اضطراب، افزایش وزن و غیره را به دنبال دارند که البته نظر به نوع دوا باید با داکتر مشورت صورت گیرد چون معمولا تمام این عوارض در نزد شخص بوجود نمی‌آیند.

دواهای جدید مثل سوماترپتان عوارض جانبی کمتر داشته و در صورتی‌که قبل از حمله میگرن استفاده شوند، درد را کاملا یا تا حد زیادی کاهش میدهند، ولی برای جلوگیری از حملات بعدی مفید نیستند. در صورت داشتن میگرن باید از بعضی از غذاها نیز پرهیز کرد.

سردردی‌های خوشه‌ای Cluster Headaches

این نوع سردردی‌ها، شدیدترین و دردناکترین درد را به همراه داشته، در عین حال کمتر از همه در میان مردم شایع هستند. از هر ۱۰ فرد مریضی که این سردردی را دارد، بین 5 تا 8 نفرشان مرد اند که اغلب کسانی اند که در دودکردن سگرت یا استفاده از مشروبات زیاده‌روی می‌کنند. سردردی‌های خوشه‌ای به صورت گروهی حمله کرده، معمولاً درد هر روز در یک ساعت معین بروز می‌کند و ممکن است روزها، هفته ها یا حتی ماهها طول بکشد. در نهایت هم این امکان وجود دارد که پس از بهبودی نسبی، درد ماه‌ها یا سال‌ها به سراغ فرد نیاید و او فکر کند که کاملاً خوب شده است.

در هنگام شروع حمله، دردی شدید و کشنده در یک طرف سر احساس می‌شود. معمولا مریض این را بدترین نوع سردردی در عمر خود توصیف می‌کند. ضمن آن که ممکن است آبریزش بینی و چشم از همان طرف سر که درد در آن نقطه ریشه دوانده، آغاز شود. گاهی اوقات استنشاق اکسیجن خالص در مرحله اول بروز سردردی، ممکن است درد را متوقف کند. برخی افراد با استفاده از داروهای بی‌حسی موضعی از راه بینی، یا مصرف دواهای مانند “سوماتریپتان” سعی می کنند درد را کمتر احساس کنند. دواهای نظیر ارگوتامین و وراپامیل می‌توانند بروز این نوع سردردی‌ها نیز جلوگیری کنند.

در صورتی که فکر می‌کنید شما یا یکی از آشنایان تان از همچو سردردی رنج می‌برد، خوب است تا با داکتر مشورت صورت گیرد. همچنان توصیه می‌شود که از دودکردن سگرت و فعالیت‌های پراسترس پرهیز شود.

برای معلومات بیشتر به این وبسایت مراجعه کنید: www.emedicinehealth.com

 یادداشت: نشر مطالب روان آنلاین با ذکر منبع آزاد است.