فعالیت‌های اخیر در حوزۀ صحت روانی در افغانستان

چاپ

انکشافات اخیر دیپارتمنت صحت روانی و سوءاستفاده از مواد نشئه‌آور در حوزۀ صحت روانی و مشاوره روانی-اجتماعی در افغانستان

ویرایش: اسماعیل درمان 

کارکردها در بخش آموزشی

• وزارت صحت عامه همکار تخنیکی موسسات است و از برنامه های آموزشیِ که در رابطه به صحت روانی توسط موسسات غیر دولتی به کارمندان مراقبت‌های صحی اولیه تدویر می‌یابد، نظارت می‌نماید.
• آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه به همکاری موسسه بین المللی روانی- اجتماعی (IPSO) برنامه آموزشی (ترینینگ) ۱۲ ماهه‌ی را برای آموزش مشاورین روانی‌–اجتماعی ایجاد کرده که سه ماه اول آن آموزش علمی/نظری در مرکز و ۹ ماه بعدی آموزش‌های تجربی/عملی می‌باشد. این برنامه‌ توسط موسسه بین المللی روانی اجتماعی (IPSO) تطبیق میگردد و از نصاب درسی که توسط وزارت صحت عامه تائید شده، استفاده می‌شود.
• آموزش ۷۸ مشاور روانی-اجتماعی که تعداد مجموعی آن در کشور تا به حال به 245 نفر می‌رسد.
• تکمیل و انکشاف نصاب درسی UG یا Undergraduate صحت روانی برای دانشکده‌ها/ فاکولته‌های طب به همکاری موسسه IMC
• تکمیل وانکشاف نصاب درسی PG یا Postgraduate صحت روانی برای دوره تخصصی در سطح شفاخانه‌های کدری  به همکاری موسسه IMC
• آموزش ۳۷ آموزگار (ترینر) از موسسات تطبیق ‌کننده‌ی خدمات صحی اساسی در ولایات مختلفه، برای سرعت بخشیدن به ادغام صحت روانی در مراقبت‌های اولیه
• آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه در همکاری نزدیک تخنیکی با دفتر IAM تصمیم دارد تا دیپارتمنت مشاوره روانی–اجتماعی را درچوکات انستیتوت علوم صحی ایجاد نماید. قرار است این دیپارتمنت‌ها در کابل و هرات تاسیس شوند.
• آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه در نظر دارد تا با همکاری دفتر IAM برنامه آزمایشی مهارت‌های اساسی زندگی را در تعدادی از مکاتب در شهر مزار شریف به راه اندازد.

گسترش خدمات به ولایات

• آمریت صحت روانی در تفاهم با ریاست صحت باروری وزارت صحت عامه موفق گردید تا فعالیت های صحت روانی در سطح ولایات را از طریق مسوول صحت باروری ولایات هماهنگ ساخته، نظارت و ارزیابی نماید.
• آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه برنامه ظرفیت‌سازی مسوولین صحت روانی موسسات تطبیق‌کننده خدمات صحی در سطح ولایات را تطبیق نمود تا از این طریق ظرفیت سازی را به شکل غیر مرکزی و در سطح ولایات تحت گسترش دهد. این‌ اشخاص آموزش دیده مسوولیت آموزش عرضه‌کنندگان خدمات صحی را در ولایات به عهده دارند.
• آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه ۶ کارگاه/ورکشاپ منطقوی در تمام زون‌ها به اشتراک روسای صحت عامه ولایات تدویرنموده است. هدف اصلی این کارگاه‌ها انکشاف برنامه‌های عملی منطقوی بر اساس پلان راهبردی ملی صحت روانی در هماهنگی با روسای صحت‌ عامه ولایات مختلفه بود. این ورکشاپ‌ها برای تقویت نقش روسای صحت عامه در برنامه‌ریزی و نظارت از عرضه خدمات صحت روانی در ولایات مربوطه شان تدویر یافته تا بتوانند برنامه‌های منطقوی را بهتر پشتیبانی و هماهنگ کنند.
• جهت بلند بردن ظرفیت  داکتران بخش صحت روانی موظف در شفاخانه های ولایات حوزوی، دو برنامه سیر علمی به کشورهای تاجکستان و هندوستان صورت گرفت. در این جریان برای امضای تفاهمنامه میان وزارت صحت عامه دولت اسلامی افغانستان و انستیتوت ملی علوم صحت روانی و عصبی NIMHANS یا (National Institute of Mental Health and Neuro-Sciences) بنگلورکشور هندوستان موافقت شده است. بر اساس این تفاهمنامه زمینه تحصیلات تخصصی در بخش صحت روانی و عصبی برای داکتران افغانی فراهم میگردد.
• شامل ساختن چندین مولفه‌ها (کمپونینت)‌های جدید صحت روانی در بسته خدمات صحی اساسی یا BPHS بازنگری شده سال ۲۰۱۰
• ایجاد و تاسیس سیستم رجعت دهی میان سطوح اولی، دومی و سومی

 خدمات صحت روانی در شفاخانه‌ها  

• از طریق برنامه های کاری پروژه IMC در بخش نو سازی و باز سازی شفاخانه صحت روانی که شامل: ساختمان جدید تعمیر سه طبقه یی که شامل بخشهای پذیرش مریضان سراپا، بخش اداری، آشپزخانه، دواخانه، آزمایشگاه/لابراتوار و انبارها میباشد، بازسازی مرکز آموزشی و منابع “برنا آصفی”، کودکستان، ترمیم، رنگ آمیزی، تهیه لوازم، سیم‌کشی، نصب سایبان‌ها وروکش‌ها بالای گدام‌ها و ذخایر در بخش زنانه، نصب انترنیت در تمام شعبات، ساخت راه‌های کانکریتی، باز‌سازی دروازه‌ها و پنجره‌های آلمونیومی، ساخت اتاق‌های جداگانه برای مردان و زنان و طب عدلی میباشد.
• موسسه  IMCیک تعداد رهنمودها را درشفاخانه صحت روانی کابل (سطح سومی) انکشاف داده که توسط آن کارمندان نه تنها آموزش می‌بینند بلکه در تطبیق این رهنمودها نیز سهم می‌گیرند. این دفتر همچنان در هماهنگی با وزارت صحت عامه در ساختن ۴۵ پیام‌های روانی معیاری که در مراقبت‌های صحی اولیه قابل ‌تطبیق اند، کارنموده است.
• در حال حاضر عرضه خدمات شفاخانه‌ای صحت روانی در ۵ شفاخانه حوزوی با داشتن ۱۰-۲۰ بستر به بیماران روانی در تعمیر شفاخانه‌ها موجود است.
• کمیته بازنگری بسته اساسی خدمات شفاخانه‌یی EPHS یا  (Essential Package for Hospital Services) وزارت صحت عامه، عرضه خدمات صحت روانی در سطح شفاخانه‌ها را در 25  شفاخانه ولایتی و 5  شفاخانه زون تائید نموده است. این شفاخانه‌ها واحد‌های سطح دومی اند.
• انکشاف ۱۸ طرزالعمل پرستاری/نرسنگ روانی برای پرستارهای شفاخانه‌ صحت روانی در کابل
• برنامه‌های ظرفیت‌سازی برای کارمندان شفاخانه صحت روانی کابل در بخش‌های تخنیکی، اداری و تدریسی
• تاسیس مرکز تداوی معتادین به گنجایش ۳۰۰ بستر در کابل برای رسیدن به مشکلات معتادین روی خیابانها

شاخص‌های صحت روانی در BPHS  

• سیستم مدیریت معلومات صحی HMIS یا (Health Management Information System) یگانه سیستم جامع ارایه معلومات صحی وزارت صحت عامه بوده که انعکاس‌دهنده‌ی عرضه خدمات صحی در سطح کشور است. آمریت صحت روانی وزارت صحت عامه با موفقیت چند شاخص/اندیکاتور ذیل را در بخش مراقبت های صحی اساسی شامل آن ساخته است:
• تعداد اختلالات رایج روانی (افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از صدمه)
• تعداد اختلالات شدید روانی که تشخیص و ارجاع می‌شوند
• تعداد بیماران مبتلا به صرع  یا مِرگی   ( epilepsy )
• تعداد تسهیلات صحی با مواد IEC در رابطه به صحت روانی
• تعداد تسهیلات صحی که خدمات سم‌زدایی به معتادین مواد مخدر را انجام می‌دهند
• امکان موجودیت خدمات مشاوره روانی- اجتماعی در تسهیلات صحی
• تعداد مراجعینی که از خدمات مشاوره روانی اجتماعی سود برده‌اند
• موجودیت ادویه فلوکسیتین وامیتریپتیلین در ذخیرۀ دوایی در تسهیلات صحی
• همچنان جهت نظارت و بررسی از عرضه خدمات صحت روانی در تسهیلات صحی، بتعداد شش شاخص/اندیکاتور ذیل در چک لست ملی نظارتی وزارت صحت عامه پیشنهاد گردیده است.
• تعداد بیماران مبتلا به اختلالات رایج روانی شناسایی شده در ماه کامل گذشته
• تعداد مراجعینی که در جلسات مشاوره روانی اجتماعی در ماه کامل گذشته اشتراک نموده اند
• تعداد واقعات رجعت داده شده به سطوح بالاتر در ماه کامل گذشته
• تعداد واقعات تداوی شده سوءاستفاده از مواد نشئه‌آور در ماه کامل گذشته
• تعداد عرضه‌کنندگان خدمات صحی آموزش‌ دیده در بخش روانی و مشاوره روانی اجتماعی
• موجودیت ادویه صحت روانی بر اساس بسته خدمات صحی اساسی

       این گزارش در توافق میان مدیریت سایت روان آنلاین و بخش صحت روانی وزارت صحت افغانستان به نشر رسیده است. 

 یادداشت: نشر مطالب روان آنلاین فقط با ذکر منبع یا اجازۀ رسمی از مدیریت سایت مجاز است!