پرسش و پاسخ در بارۀ اضطراب – بخش یک

اسماعیل درمان

q and a for anxiety disorders saday-e shoma bbcسردبیر وبسایت روان آنلاین

اخیرا در برنامۀ «صدای شما» که از رادیوی بی‌بی‌سی پخش شد، اشتراک کردم. برنامه در بارۀ اضطراب و راه های مقابله با آن بود. در طول برنامه، برخی از شنوندگان پرسش هایی را مطرح کردند که نظر به محدودیت زمانی، نتوانستم پاسخ های مفصل تری بدهم. در این جا، پاسخ های نوشته ام با شرح بیشتر.

پرسش: اضطراب در چه سنینی بیشتر دیده می شود؟

پاسخ: اضطراب معمولا در شروع نوجوانی و آوان جوانی خود را بیشتر نشان می دهد. مثلا طبق آمار، نوعی از اضطراب که بنام «اختلال اضطراب منتشر» نامیده می شود معمولا در شروع جوانی تا میانسالی شدت بیشتری دارد. یکی از عوامل می تواند تغییر و تحول جسمی و روانی دوران نوجوانی باشد. عامل دیگر می تواند فشار اجتماعی باشد، مثلا این که شخص چگونه به نظر می رسد؛ در گروه هم سن و سال ها جایی دارد و پذیرفته می شود یا نه؛ خلاقیت اش مورد پذیرش قرار می گیرد؛ یا این که استعداد و احساسات اش سرکوب می شود یا خیر. طبیعتا فهرست بلندی از عوامل ممکن است نقش داشته باشد.

از سوی دیگر، نوع دیگری از اضطراب، اضطرابی است که در پایان میانسالی و شروع کهنسالی آغاز می گردد، و این ممکن است توأم با افسردگی نیز باشد. در این دوره، فرد زمانی که سال های گذشتۀ زندگی اش را بررسی می کند و روی دستاورد ها و شکست ها تمرکز می کند، ممکن است ناشاد گردد. ترس از تنها شدن و مرگ، تقریبا همیشه بزرگ ترین عامل اضطراب در این دوره است.

برای معلومات بیشتر این نوشته را نیز مرور کنید: http://www.rawanonline.com/anxiety-disorders-htm/

پرسش: من قبل از امتحان کانکور دچار اضطراب شدید بودم و کوشش می کردم با نوشیدن آب و راه رفتن از اضطراب خود کم کنم. آیا این روش را مفید می دانید؟

پاسخ: ما معمولا نسخۀ واحد یا روش واحدی برای کاهش اضطراب نداریم. روش های متعددی وجود دارند که برخی از آن ها برای یک فرد و برخی برای فردی دیگر کارآمد و مفید واقع می شوند. اما نکته ی که باید این جا روی آن تأکید کنم این است که خوب است میان «استرس» و «اضطراب» تفاوت قایل شویم. استرس معمولا حالتی است طبیعی که همۀ انسان ها به مقادیر مختلف تجربه اش می کنند. دیر رسیدن سر ِ کار، صاحب فرزند شدن، ازدواج، امتحان و…می توانند سبب استرس شوند. ما اتفاقا یک مقدار مشخص استرس را نیاز داریم، چون این مقدار سبب می شود انگیزۀ کافی برای آماده شدن داشته باشیم. به همین دلیل، آن چه اکثر دانشجویان قبل از امتحان تجربه می کنند، استرس طبیعی است. اضطراب اما نوع شدیدتر است که قادر است شخص را زمین گیر کند و بر تمام یا اکثر فعالیت های روزمرۀ زندگی اش تأثیر منفی بر جا گذارد. استرس عادی چنین خاصیتی ندارد. به عبارت دیگر، اگر استرس قبل از امتحان به حدی باشد که دانشجو یا شاگرد نتواند (با وجود شایستگی ِ لازم)، درست امتحان بدهد یا در صحنۀ امتحان حاضر شود، یا هم نمرۀ بسیار پایینی دریافت کند، در آن صورت «اضطراب امتحان» نامیده می شود.

برای معلومات بیشتر در بارۀ آن چه «اضطراب امتحان» نامیده می شود، این نوشته را مرور کنید: http://www.rawanonline.com/testanxiety-htm/

پرسش: من مدت شش ماه است که سگرت کشیدن را ترک کرده ام. حالا هر چند روز، دچار سردردی شدید می شوم. چه باید بکنم؟

پاسخ: اگر فردی برای مدت نسبتا طولانی سگرت بکشد و سپس ترک کند، حداقل با دو مسئله روبرو است که بهتر است برای مدیریت آن ها آمادگی بگیرد. یکی، آمادگی ِ جسمی است تا بدن به وضعیت جدید، خو بگیرد و عادت کند. در این گونه موارد، مشورت با داکتران یا افراد مسلکی ِ که در این بخش تجربه دارند، مفید است. مورد دوم، این است که در اثر سگرت کشیدن مداوم، وابستگی ِ روانی ایجاد می شود، که حتا در فقدان وابستگی ِ جسمی، شخص میل شدید برای سگرت کشیدن و مجموعه رفتارهای مخصوص به آن پیدا می کند، مثلا دست به جیب بردن، سگرت را میان دو انگشت خود نگه داشتن، در جست و جوی گوگرد بودن و…

لیکن در مجموع، ورزش کمک بزرگی‌ست. با ورزش، موادی در بدن به گردش در می آیند که سبب کاهش استرس و افزایش آرامش می شوند، در کنار فواید جسمی ِ دیگری چون کاهش فشار خون، کلسترول، و بهتر ساختن کارکرد ِ شُش ها (ریه ها).

برای معلومات بیشتر، می توانید یکی از مصاحبه های قبلی ام را در بارۀ استفاده از تنباکو در این جا بشنوید: http://www.rawanonline.com/talk-on-smoking-html/

پرسش: من مدتی است دچار حالتی شده ام که به آن OCD می گویند. برایم گفته اند که دوایی به نام «فلوکستین» این مشکل ام را رفع می کند. آیا این حرف درست است؟

پاسخ: OCD به اختلال وسواسی اجباری یا Obsessive Compulsive Disorder اطلاق می شود که تا همین اواخر بخشی از اختلالات اضطرابی شمرده می شد. به تازگی این اختلال را در یک بخش بندی مستقل و جدا از اختلالات اضطرابی قرار داده اند. البته این در اصل مسئله تغییر مهمی نمی آورد و این اختلال، اضطراب را با خود دارد. ویژگی ِ عمدۀ OCD این است که شخص در آن دچار وسواس می شود، مثلا وسواس ِ پاکی و نظافت، در حدی که شاید دستان خود را پس از انجام یک کاری ۱۵ یا ۲۰ مرتبه بشوید اما هنوز فکر کند که پاک نشده است و برای کاهش اضطراب ناشی از ناپاکی دستان، بار دیگر دستان خود را بشوید. یا مثلا دروازۀ خانه یا دفتر را قفل کند ولی چندین بار از میانۀ راه برگردد و دوباره ببیند که آیا واقعا دروازه را قفل کرده است یا خیر. در تداوی این اختلال، معمولا ترکیبی از رفتار درمانی و دوا به کار گرفته می شود. دوایی که شما نام گرفته اید می تواند کمک تان کند، لیکن بهتر است تحت نظارت متخصص یا داکتری که با OCD آشناست مصرف شود. دورۀ تداوی حداقل یک تا دو سال است و پس از آن، بر اساس پیشرفت بهبودی تصمیم گرفته می شود.

برای اطلاعات بیشتر، می توانید این نوشته را مرور کنید: http://www.rawanonline.com/ocd-htm/

یادداشت:  نشر مطالب روان آنلاین فقط با ذکر منبع یا اجازۀ رسمی از مدیریت وبسایت، مجاز است!

درباره‌ی اسماعیل درمان

اسماعیل درمان، ماستر روانشناسی بالینی و مدیر وبسایت روان آنلاین است. شما می‌توانید از طریق صفحۀ «تماس با ما» یا صفحۀ فسبوک روان آنلاین به او و گروه کاری روان آنلاین پیام بفرستید. خوانندگانی که نمی‌خواهند نام شان ذکر شود این را در پیام خود مشخص کنند. گروه روان آنلاین به حفظ هویت خوانندگان احترام می‌گذارد.

۴ نظر

  1. لطفا راه هایی رو که میشه استرس رو کم کرد هم توضیح بدین

  2. سلام من دختری ۱۴ ساله هستم که وقتی سر کلاس یا هر جای رسمی دیگری مئ خواهم مطلبی را بخوانم استرس بسیار شدیدی به سراغم

    مئ آید به طوری که لرزش دست ،صدا ، تنگی نفس ؛ تند شدن ضربان قلب به سراغم مئ اید و نمئ توانم کنترلش کنم .

    وضعیت بدی ایجاد مئ شود . خواهشا هر کمکئ از دستتون بر مئ یاد پیشنهاد کنین .
    دیگه نمئ تونم این وضعیتو تحمل کنم .
    اگه مئ شه جواب رو به ایمیلم نفرستین . به وبلاگم بفرستین خیلی بهتره ممنون مئ شم .

  3. من هم مثل یاسمین خانم هستم.استرس خیلی اذیتم میکنه . کمکم کنید تو درسم هم دچار مشکل شدم

پاسخ دادن به آتنا لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.