تمرین‌های ذهنی در مجموع برای حفظ صحت عاطفی و جسمی مفید اند

نقش تمرین‌های ذهنی در فعال نگهداشتن مغز

ویرایش: اسماعیل درمان 

تمرین‌های ذهنی در مجموع برای حفظ صحت عاطفی و جسمی مفید اند
تمرین‌های ذهنی در مجموع برای حفظ صحت عاطفی و جسمی مفید اند

آیا تمرین‌های مغزی می‌توانند مغز شما را با افزایش سن سالم‌تر نگه دارند و از نقصان حافظه جلوگیری کنند؟ آیا این تمرین‌ها می‌توانند از موارد زوال عقل مانند بیماری آلزایمر جلوگیری کنند؟

دانشمندان می‌گویند نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد تا بتوان به این سوالات به طور قطعی پاسخ داد. اما شماری از مطالعات بیانگر این اند که فعال بودن از لحاظ ذهنی مفید است.

همه‌ی این مطالعات نشان داده‌اند که فعال نگهداشتن ذهن با کاهش خطر نقصان در مهارت‌های فکری همراهی دارد. بنابراین بازی‌ها، حل کردن معماها و سایر انواع تمرین‌های مغز ممکن است به کند کردن روند نقصان حافظه و زوال ذهنی کمک کند.

برخی از بررسی‌ها نشان داده‌اند که تمرین‌های مغزی می‌توانند اثرات مثبت درازمدتی ایجاد کنند. برای مثال در یک بررسی بر روی 2802 فرد 65 ساله و بزرگتر، افراد مورد آزمایش در 10 جلسه تمرین مغزی در طول یک دوره 5 تا 8 هفته‌ای شرکت کردند. این جلسات شامل تمرین کردن راهبردهایی برای بهبود حافظه، استدلال، و سرعت پردازش اطلاعات بود.

افرادی که این تمرینات را انجام داده بودند، در این زمینه‌ها بهبودی نشان دادند که برای دست کم پنج سال ادامه یافت. حتی جالب‌تر اینکه این تمرین‌ها باعث بهبودی در انجام کارهای روزانه مانند توانایی مدیریت مالی و انجام کارهای خانه شد.

اما درباره پیشگیری از آلزایمر و سایر موارد زوال عقل چه می‌توان گفت؟ آیا تمرین‌های مغزی در این موارد کمک کننده اند؟ یک بررسی در سال 2010 به همین پرسش پرداخت.

این بررسی نشان داد که فعال ماندن از لحاظ ذهنی باعث تاخیر در زوال شناختی یا فکری ‌می‌شود. اما پس از شروع آلزایمر، نقصان ذهنی در افرادی که از لحاظ ذهنی فعال بوده‌اند، با سرعتی بیشتر پیشرفت می‌کند. اما چگونه چنین وضعیتی رخ می‌دهد؟ ممکن است در این بیماران فعال بودن از لحاظ شناختی، در ابتدا مغز را تقویت کرده باشد، در نتیجه علائم بیماری خود را تا رسیدن به مراحل انتهایی‌تر هنگامی که روند بیماری به نقطه اوج می‌رسد، خود را نشان نمی‌دهند.

فعالیت ذهنی چگونه باعث بهبودی کارکرد مغز می‌شود؟

بررسی‌ها بر روی حیوانات نشان داده است که تحریک ذهنی ممکن است به این علل به حفاظت از مغز کمک کند:

یکم: کاهش شاخص‌های آلزایمر در مغز، مانند افزایش برخی از پروتئین‌ها

 دوم: پشتیبانی از رشد حجرات عصبی جدید

سوم: تقویت ارتباط میان سلول‌های عصبی

با فعال نگهداشتن مغز با تمرینات مغزی و سایر فعالیت‌ها، شاید بتوانید “ذخیره‌ی” از سلول‌های مغزی و اتصالات‌شان برای خود بسازید. ممکن است حتی سلول‌های مغزی جدید را رشد دهید. 

البته نه تحصیل و نه تمرینات مغزی به طور صددرصد نمی‌توانند از آلزایمر جلوگیری کنند. اما ممکن است در به تاخیر انداختن شروع علایم یا امکان دادن به فرد که برای مدت بیشتری زندگی باکیفیت داشته باشد، کمک کنند. همین میزان بهبودی هم بسیار ارزشمند است.

چه نوع تمرینات مغزی باید انجام داد؟

پژوهشگران دربارۀ بهترین انواع ورزش برای مغز معلومات کمتری می‌دانند. بهترین تمرین‌ها ممکن است از شخصی به شخص دیگر متفاوت باشد. اما به نظر می‌رسد که ویژگی اصلی این تمرین‌ها باید فعال نگاه داشتن و با چالش روبه رو کردن مغز باشد.

یادگرفتن چیزهای جدید باعث می‌شود سلول‌های جدید مغزی رشد کنند. حتی ممکن است انجام دادن کاری به سادگی غذا خوردن گاهگاهی با دست غیرغالب (مثلا استفاده از قاشق و پنجه با دست چپ در افراد راست‌دست) در این مورد سودمند باشد. 

سرگرمی‌های چون حل جدول کلمات متقاطع مفید است
سرگرمی‌های چون حل جدول کلمات متقاطع مفید است

از جمله تمرین‌های مغزی که ارزش امتحان کردن دارند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

یادگرفتن مهارتی جدید، مثلا زبان دوم یا نواختن یک آلت موسیقی.

انجام بازی‌های صفحه‌‌ای (با استفاده از تبلت‌ها) با بچه‌ها یا نواسه‌های‌تان؛ یا جمع‌شدن با دوستان‌تان برای انجام بازی‌های هفتگی. می‌توانید هر چند وقت یک بار بازی جدیدی را امتحان کنید. مزیت اضافی انجام چنین فعالیت‌هایی این است که ارتباطات اجتماعی ناشی از آن نیز به مغز شما کمک می‌کند.

با جدول‌های متقاطع کلمات و سایر انواع معما‌ها کار کنید.

 بازی‌های اینترنتی تقویت حافظه یا بازی‌های ویدیویی را امتحان کنید.

حتی صرفا جستجو کردن در اینترنت ممکن است شیوه‌ی خوبی برای وارد کردن مغز‌تان به حوزه‌های جدید باشد. پژوهشگران با استفاده از ام آر آی نشان داده‌اند که چنین فعالیت‌هایی مراکزی را در مغز فعال می‌کنند که در کنترل تصمیم‌گیری و استدلال‌های پیچیده نقش دارند.

خواندن، نوشتن، یا حضور یافتن در صنف‌های آموزشی برای بزرگسالان نیز شیوه‌های فوق‌العاده‌ای برای فعال نگهداشتن مغز هستند.

برگرفته از  صفحۀ سلامتِ «همشهری آنلاین»، با اندکی تغییر

درباره‌ی اسماعیل درمان

اسماعیل درمان، ماستر روانشناسی بالینی و مدیر وبسایت روان آنلاین است. شما می‌توانید از طریق صفحۀ «تماس با ما» یا صفحۀ فسبوک روان آنلاین به او و گروه کاری روان آنلاین پیام بفرستید. خوانندگانی که نمی‌خواهند نام شان ذکر شود این را در پیام خود مشخص کنند. گروه روان آنلاین به حفظ هویت خوانندگان احترام می‌گذارد.

۳ نظر

  1. داکتر صاحب محترم سلام.
    سوال من اینست که برای کسی که مشکلات روانی و عصبی
    دارد همبستری با همسر به چی حد باشد یعنی یکجا شدن
    زیاد تکلیف را زیاد نمیکند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.