چاپ

فیلیپا راکسبی 

با آن‌که والدین هنگام بازی بچه‌ها با ابزار کامپیوتری نفس راحتی می‌کشند اما ته دل‌شان همواره این نگرانی وجود دارد که نکند این‌گونه سرگرمی‌ها به مغز بچه‌های‌شان آسیب برساند.

کودکان زیر ۵ سال استعداد عجیبی در استفاده از جدیدترین فناوری های هوشمند دارند.

دیگر خیلی عجیب نیست که ببینیم کودکان دو- سه ساله با خون‌سردی تمام نشسته‌اند و انگشت‌شان را با اعتماد‌به‌نفس کامل روی تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌کشند و یا دکمه‌ی‌ بازی‌های کامپیوتری را فشار می‌دهند.

با آن‌که والدین هنگام بازی بچه‌ها با ابزار کامپیوتری نفس راحتی می‌کشند اما ته دل‌شان همواره این نگرانی وجود دارد که نکند این‌گونه سرگرمی‌ها به مغز بچه‌های‌شان آسیب برساند. اما ظاهراً وقت گذراندن پای صفحه های کامپیوتری به ویژه اگر تجربه‌ای دو سویه باشد، برای یادگیری بهتر مفید است.

تحقیقات در دانشگاه ویسکانسن نشان داده است که کودکان بین سنین ۲ تا ۳ سال بیش‌تر به صفحه‌ای عکس‌العمل نشان می‌دهند که از آن‌ها می‌خواهد به این صفحات دست بزنند تا صفحه‌ای که تعاملی با کودکان ندارد. این تحقیقات نشان داده است که هر چه صفحه بیش‌تر اینتراکتیو (دوسویه) باشد، بیش‌تر واقعی است و از دید یک کودک دو ساله جالب‌تر است و او خود را به آن نزدیک می‌داند.

هدر گریگوریان، استادیار دانشگاه ویسکانسن که این تحقیقات را انجام داده است، می‌گوید که صفحه های قابل لمس، قابلیت یادگیری کودکان را افزایش می دهند. وقتی او آزمایش دیگری در زمینه یادگیری کلمات انجام داد، باز نتیجه مشابهی گرفت.

او در این باره گفت: “کودکانی که با اسکرین‌های اینتراکتیو بازی می‌کنند با سرعت بیش‌تری یاد می‌گیرند و کم‌تر اشتباه می‌کنند اما تبدیل به یک نابغه نمی‌شوند، فقط با این کار اطلاعات بیش‌تری دریافت می کنند.”

ابزار مفید

پس والدین می‌توانند نفس راحتی بکشند. فرزندان‌تان با جهان اطراف‌شان ارتباط برقرار و تعامل می‌کنند و این امری بسیار طبیعی است.

در هر صورت، تکنولوژی چه به شکل تلفن هوشمند چه به‌ شکل تبلت، ماندنی است. بسیاری از مکاتب ابتدایی از آی‌ پد در کلاس‌ها استفاده می‌کنند. تکنولوژی و نحوه‌ی به کارگیری آن در برنامه‌ی آموزشی مکاتب گنجانده شده است.

هلن مویلت، رئیس موسسه آموزش پایه، نهادی خیریه‌ی که برای بهبود روش‌های آموزشی و کیفیت آموزش کودکان زیر ۵ سال فعالیت می‌کند، می‌گوید: “من از افرادی نیستم که معتقدند نباید موبایل و تبلت را در اختیار کودکان قرار داد. در صورتی که از این ابزار درست و به‌موقع استفاده شود، می‌توانند واقعاً جالب باشند و به یادگیری کمک کنند، به شرط آن‌که در تمام مواقع و در اِزای سایر سرگرمی‌های مفید دیگر از آن‌ها استفاده نشود. “

اما خانم مویلت از این نگران است که والدین ممکن است الگوهای خوبی در این زمینه نباشند. او می گوید: “من والدینی را می‌بینم که در حین راه رفتن پیامک (اس‌ام‌اس) می‌فرستند، یا آن‌قدر غرق استفاده از ابزار (دیجیتالی) شان هستند که با کودکان‌شان به سختی ارتباط برقرار می‌کنند.”

تحقیقات اخیری که در دانشگاه استرلینگ انجام شده نشان می‌دهد که طرز برخورد خانواده با تکنولوژی در خانه نقش مهمی در نحوه ارتباط کودک با این ابزار بازی می‌کند. این تحقیقات نتیجه می‌گیرد: “تجربه‌ی کودکان بین ۳ تا ۵ سال با فضای فرهنگی اجتماعی هر خانواده و سلیقه‌های شخصی هر کودک شکل می‌گیرد.”

در ادامه‌ی نتیجه این تحقیقات آمده است: “این تکنولوژی نیست که هدایت‌کننده و غالب بر تجربه کودکان است، بلکه خواسته‌های آن‌ها و فرهنگ خانواده است که نوع ارتباط کودکان با این ابزار را تعریف می‌کند.”

کریستین استیون، یکی از پژوهش‌گران در دانشگاه استرلینگ می‌گوید که بیش‌تر والدین خطر اعتیاد و خنثی شدن را درک می کنند. آن‌ها ساعت‌هایی را برای استفاده از ابزار و اسکرین‌های کامپیوتری و بازی و سایر فعالیت‌های داخل و خارج از خانه را تعیین می کنند. 

 عادت بد 

 اما در میان کارشناسان اختلاف نظر جدی در این زمینه وجود دارد. دکتر آریک سیگمن، روانشناس، می‌گوید که کودکان امروزه بیش‌تر از هر زمان دیگر از طریق تلویزیون، کامپیوتر و وسایل دیگر به تماشای برنامه‌های مختلف می‌نشینند یا بازی می کنند. به عقیده‌ی او این عادت بد می‌تواند موجب اعتیاد و افسردگی شود. او تخمین زده است که کودکانی که امروز به دنیا می‌آیند تا زمانی که هفت‌ساله می‌شوند، یک سال کامل به صفحات وسایل الکترونیکی مختلف خیره شده‌اند.

در صورت صحت این امر، کسی نمی‌تواند بگوید که این موضوع نگران کننده نیست. مهم آن است که کودکان باید از وقتی که پای این‌گونه ابزار صرف می‌کنند نهایت استفاده را بکنند و تنها برنامه‌هایی برای آن‌ها دانلود شود که به یادگیری شان کمک می‌کند.

جکی مارش، پروفسور آموزش و پرورش در دانشگاه شفیلد می‌گوید در این زمینه باید تحقیقات بیش‌تری انجام شود. او می‌گوید: “ما خصوصیات آن‌چه فکر می‌کنیم یک برنامه‌ی خوب است را در اختیار مکتب‌ها قرار می‌دهیم. تنها این‌که یک آی پد در اختیار کودکان قرار دهید کافی نیست، بلکه کیفیت این برنامه‌ها هم که در اختیارشان قرار می‌دهید مهم است.”

پرورش مهارت‌ها

به نظر او برنامه‌های با کیفیت کامپیوتری و به‌خصوص نرم‌افزارهای مختلف می‌توانند به کودکان استثنایی (کودکانی که مشکلات یادگیری دارند)، کمک کنند تا مهارت‌هایی را که فاقد آن هستند کسب کنند.

فضاهای آنلاین هم‌چنین به کودکان این فرصت را می‌دهد که با اعتماد‌به‌نفس به یاد گرفتن چیزی مشغول شوند که شاید در فضای خانه یا مکتب نتوانند آن را انجام دهند.

توصیه پرفسور مارش به والدین این است که برای کودکان زیر ۶ سال مجموعاً روزی دو ساعت وقت صرف کردن پای تلویزیون و کامپیوتر کافی است. او اضافه می‌کند که با آن‌که تعداد کمی از کارشناسان معتقدند وقت صرف کردن پای کامپیوتر و سایر وسایل الکترونیکی ناسالم است، اما شواهدی وجود ندارد که ثابت کند این کار برای پرورش مغزی کودکان زیان‌آور است.

تحقیقات نشان داده است که کودکان به سرعت حوصله‌شان از یک نوع رسانه سر می‌رود و معمولاً در کنارش با اسباب‌بازی های دیگر یا دویدن و جنب و جوش بیرون از خانه خود را سرگرم می‌کنند.

خانم مویلت می‌گوید: “ما خیلی نگران مقدار زمانی هستیم که فرزندان‌مان جلوی کامپیوتر، تبلت و موبایل صرف می‌کنند، اما کودکان ما خیلی کنجکاو و باهوش هستند. بچه‌ها در معرض خیلی چیزها قرار می‌گیرند که توجه‌شان را جلب می‌کنند.”

شاید هم کودکان فقط می‌خواهند به اندازه بزرگسالان از تکنولوژی جدید لذت ببرند.

منبع: بی‌بی‌سی، صفحه‌ی “دانش و فن”. بازنشر در روان آنلاین با تغییر اندک.

عکس‌ها برگرفته از http://www.androidpit.com، http://www.foxbusiness.com و http://www.topnews.in