چگونه انتقاد را با قدردانی پذیرا باشیم

چاپ

نوشته: مدیریت سایت مردمان

 ویرایش: اسماعیل درمان

نظر به ماهیت ِ شغلی که داریم، ممکن است در طول روز نظرات و پیام های مثبت و دلگرم‌کننده زیادی برای ما بیایند که معمولا تنها چیزی اند که ما را تشویق به ادامه راه می‌کنند. اما در کنار این نظرات مثبت، هر از چند گاهی (و در مواردی بیشتر) نظرات منفی هم دریافت می کنیم: انتقاداتی درمورد کار مان و نوشته ها و موضوعات مطرح شده توسط ما.

شما چطور با انتقادات دیگران برخورد می‌کنید؟ تصور ما بر این است که اولین واکنش  اکثر ما دفاع از خودمان یا بدتر از آن، حمله به فردِ منتقد است.

لیکن در نظر داشته باشیم که اگر چه انتقاد می‌تواند ناراحت ‌کننده باشد و روحیه را ضعیف کند، اما می‌توان از دیدگاهی مثبت هم به آن نگاه کرد: انتقاد می تواند نشانه‌ی صداقت طرف‌ مقابل باشد و می‌تواند ما را به سمت عملکرد بهتر راهنمایی کند. انتقاد (و بالاخص نقدِ نظام‌مند) می‌تواند فرصتی برای پیشرفت باشد.

اولین واکنش خود را متوقف کنید

اگر اولین واکنش تان حمله به فرد منتقد یا حالت تدافعی گرفتن است، قبل از نشان دادن هر نوع واکنشی یک دقیقه صبر کنید. یک نفس عمیق بکشید، و کمی به آن موضوع فکر کنید.

وقتی مورد انتقاد قرار می‌گیریم اول کم یا زیاد عصبانی می‌شویم، و روش معمولا موثر در این حالت این است که همان لحظه برخورد نکنیم. مثلاً برای جواب دادن به ایمیل‌ های انتقادی حداقل یک ساعت صبر کنیم.

این مدت زمان سبب می گردد قبل از واکنش اولیه، کمی به موضوع فکر کنیم. این زمان باعث می‌شود کمی منطق روی کار بیاید و به شکل احساسی و به شدت عاطفی تصمیم نگیریم. نمی‌گوییم احساسات بد است، اما وقتی احساسات ما منفی باشند، به‌جای اینکه نفع برسانند، آسیب می‌رسانند.

از موضوع به ظاهر منفی به نفع خود استفاده کنید

یکی از کلیدهای موفقیت در هر چیز این است که نکات مثبت هر چیزی که بقیه آن را منفی می‌بینند را ببینید. مثلا، بیماری باعث می‌شود از برنامه‌ی ورزشیِ خود پس بمانید؟ این می‌تواند یک استراحت خوب باشد. از کارتان خسته شده‌ اید؟ این می‌تواند فرصتی باشد برای نگرش دوباره به زندگی و پیدا کردن یک کار بهتر.

با انتقاد هم باید همین گونه رفتار کنید: باید نکات مثبت آن را ببینید. شاید انتقاد به نظر بی ‌ادبانه و توهین ‌آمیز بیاید اما در اکثر انتقادات، نکته‎ی مثبتی هم وجود دارد و آن یک بازخورد «فیدبک» صادقانه و پیشنهادی برای پیشرفت ممکن است وجود داشته باشد.

مثلاً یکی از انتقاداتی که به یکی از وبسایت ها (سایت مردمان) شده بود این است، “شما درمورد موضوعات تکراری بارها و بارها مقاله می‌دهید و مقالات تان خسته‌کننده است.”

و مدیر سایت این انتقاد را این گونه خوانده بود: “باید تنوع موضوعات خود را بیشتر کنیم و از دریچه‌ی جدیدی به موضوعات نگاه کنیم.”

این فقط یک نمونه بود. اینکار را می‌توانید با هر انتقادی انجام دهید. گاهی اوقات افراد چون روز بدی را داشته ‌اند شما را با انتقادات شان بمباران می‌کنند، اما همیشه هم اینطور نیست. گاهی در انتقادات واقعیات مثبتی نهفته است. بنابر این انتقاد را فرصتی برای پیشرفت بدانید. بدون پیشرفت در زندگی به رکود می‌رسیم. پیشرفت رکن حیاتی زندگی است.

از منتقد خود تشکر کنید

حتی اگر فردی با بی ‌ادبی و توهین از شما انتقاد کرد، از او تشکر کنید. ممکن است روز بدی را داشته است یا شاید هم کلاً آدم منفی باشد. اما با همه این حرف‌ها، رفتار و قدردانی شما آنها را خلع سلاح می‌کند.

حتی اگر منتقد تشکر شما را به طریقی مثبت دریافت نکند، باز هم برای خودتان بهتر است. این راهی است که به خود خاطرنشان کنید انتقاد چیز خوبی برای شما بوده و بااینکار می‌توانید تواضع و فروتنی داشته باشید.

از انتقاد درس بگیرید

بعد از اینکه با دیدی مثبت به انتقادات نگاه کرده و از منتقد تشکر کردید، سر کار قبلی خود برنگردید. در عوض بهتر است برای بهتر شدن کار و پیشرفت آن تلاش کنید.

این مسئله برای بعضی‌ها بسیار سخت است چون معمولاً تصور می‌کنند همیشه حق با آنهاست. اما هیچ ‌کس نیست که همیشه حق با او باشد. درواقع ممکن است شما اشتباه کرده باشید و حق با فرد منتقد باشد. پس باید ببینید که آیا می‌توانید چیزی را در خودتان طوری تغییر دهید که به سمت مثبت برود یا خیر.

برای فردِ بهتر شدن کوشش کنید

خیلی وقت‌ها انتقاد را یک حمله شخصی و توهین تصور می‌کنیم. اما اینطور نیست. البته ممکن است گاهی این گونه باشد ولی نباید همیشه همین تصویر از انتقاد را در ذهن داشته باشیم. انتقاد را باید انتقاد بر رفتارمان تلقی کنیم نه انتقاد بر خودمان بعنوان یک شخص. اگر اینکار را بکنید، دیگر احساسی به آن انتقاد نگاه نخواهید کرد و نکات مثبت آن را خواهید دید.

اما کاری که اکثر ما می‌کنیم این است که انتقاد را یک حمله شخصی تصور کرده و با حمله به آن واکنش نشان می‌دهیم. “من اجازه نمی دهم کسی با من اینطور حرف بزند.” مخصوصاً اگر این انتقاد در جمع صورت گرفته باشد، مثلاً در نظرات مربوط به یک مقاله. باید از خودتان دفاع کنید و به فرد حمله ‌کننده حمله کنید، درست است؟

نه، این روش معمولا اشتباه است. با حمله به فرد مهاجم شما به سطح آن فرد نزول خواهید کرد. حتی اگر آن فرد واقعاً بی ‌ادبی و توهین کرده باشد، شما نباید همانطور به او پاسخ دهید.

شما بهتر است فرد بهتری باشید.

اگر بتوانید در برابر آن حمله آرامش خود را حفظ کنید و با ادب و احترام به آن انتقاد واکنش دهید، آنوقت می‌توانید فرد بهتری باشید. و این کار دو فایده دارد:

1. دیگران شما را تحسین خواهند کرد و از شما تصویر بهتری خواهند داشت، بخصوص اگر واکنش شما مثبت باشد و خیلی خوب با انتقاد برخورد کرده باشید.
2. خودتان احساس بهتری نسبت به خود پیدا می‌کنید. با شرکت در یک حمله‌ی شخصی خود را زشت جلوه خواهیم داد، اما اگر بتوانیم خودمان را بالاتر از آن سطح نگه داریم، حس خوبی نسبت به آنچه هستیم پیدا می‌کنیم. و این بهترین و بالاترین فایده است.

چطور می‌توانید خودتان را بالاتر از آن حمله نگه دارید و فرد بهتری باشید؟ با جدا کردن خود از آن انتقاد و نگاه کردن به رفتاری که مورد انتقاد قرار گرفته است؛ با داشتن نگرش مثبت به آن انتقاد و سعی در پیشرفت؛ و با تشکر و قدردانی از فرد منتقد و ارائه واکنش مثبت به انتقاد.

یادداشت: این نوشته نخستین بار در سایت مردمان به نشر رسیده است. نوشته با مقداری تغییر و ویرایش در سایت روان آنلاین بازنشر شده است.